Kwas glikolowy – czym jest? Właściwości i zastosowanie

Złuszczanie martwego naskórka, redukcja przebarwień i stymulacja produkcji kolagenu to tylko niektóre z zalet stosowania kwasu glikolowego w kosmetykach. Kwas glikolowy, choć ma niewielką cząsteczkę, przynosi znakomite efekty w pielęgnacji cery dojrzałej, trądzikowej i skłonnej do przebarwień.

Kwas glikolowy to jeden z najpopularniejszych składników stosowanych we współczesnej kosmetologii i medycynie estetycznej. Jest to organiczny związek chemiczny należący do grupy alfa-hydroksykwasów, szerzej znanych jako kwasy AHA lub kwasy owocowe. Pozyskuje się go głównie z soku trzciny cukrowej, ale występuje również w ananasach, winogronach czy burakach cukrowych.

Tym, co wyróżnia kwas glikolowy na tle innych kwasów AHA, jest jego wyjątkowa budowa. Ze względu na swoją prostą strukturę i niewielkie rozmiary cząsteczki, łatwo przenika przez warstwę naskórka, co sprawia, że jego działanie jest skuteczniejsze niż w przypadku wielu innych kwasów. Jest bezbarwną, bezwonną i higroskopijną substancją, która doskonale rozpuszcza się w wodzie, co ułatwia jego zastosowanie w recepturach kosmetycznych.

Jego drugą, mniej popularną nazwą jest kwas hydroksyoctowy. Ze względu na swoje właściwości złuszczające i wygładzające, stał się kluczowym składnikiem preparatów przeznaczonych do odnowy i regeneracji skóry. To właśnie dzięki niemu możemy skutecznie walczyć z pierwszymi oznakami starzenia, przebarwieniami czy niedoskonałościami.

Jakie są właściwości kwasu glikolowego?

Skuteczność kwasu glikolowego wynika z jego wielokierunkowego działania. Jego główną właściwością jest działanie keratolityczne (złuszczające) – rozluźnia połączenia między komórkami warstwy rogowej naskórka, ułatwiając ich usunięcie i stymulując skórę do naturalnej odnowy. Proces ten nie tylko wygładza cerę, ale także przygotowuje ją na lepsze wchłanianie składników aktywnych z innych kosmetyków.

Ważną zaletą kwasu glikolowego jest zdolność do regulacji wydzielania sebum, co czyni go cennym sojusznikiem w pielęgnacji cery tłustej, mieszanej i trądzikowej. Skutecznie oczyszcza i odblokowuje ujścia mieszków włosowych, usuwając z nich mieszankę łoju i zrogowaciałego naskórka. W efekcie redukuje ilość zaskórników i zapobiega powstawaniu nowych niedoskonałości. Dodatkowo kwas glikolowy rozjaśnia przebarwienia, wyrównując koloryt skóry i nadając jej zdrowy blask.

Wszechstronne właściwości kwasu glikolowego sprawiają, że jest on jednym z najchętniej wykorzystywanych składników w nowoczesnej kosmetologii. Produkty z kwasem hydroksyoctowym odpowiadają na różne potrzeby cery – możemy go znaleźć w wielu formach kosmetyków, co pozwala na łatwe włączenie go do codziennej pielęgnacji:
• toniki,
• sera,
• kremy,
• maseczki,
• produkty do oczyszczania skóry (np. żele, mleczka), w tym także skóry głowy.

Najważniejszą kwestią przy wyborze produktu jest stężenie kwasu glikolowego, które determinuje jego przeznaczenie. Kosmetyki do użytku domowego zawierają zazwyczaj niższe stężenia, od 5% do 15%, są idealne do regularnej, systematycznej pielęgnacji i pozwalają na stopniową poprawę kondycji skóry. Zupełnie inaczej jest w profesjonalnych gabinetach, tam stosuje się preparaty o znacznie wyższym stężeniu, sięgającym od 25% do nawet 70%. Służą one do wykonywania intensywnych peelingów chemicznych, które przynoszą szybkie i spektakularne efekty, ale wymagają wiedzy i doświadczenia specjalisty.

Regularne usuwanie martwego naskórka przynosi szereg korzyści, jednak na pełne spektrum korzyści, takie jak spłycenie drobnych zmarszczek czy redukcja przebarwień, trzeba poczekać zazwyczaj od 4 do 6 tygodni regularnego stosowania. Korzyści ze stosowania kwasu glikolowego w kosmetykach:

• Walka z niedoskonałościami – odblokowuje ujścia gruczołów łojowych, pomaga w walce z zaskórnikami i reguluje nadmierne rogowacenie naskórka (hiperkeratozę).

• Redukcja niedoskonałości – zmniejsza widoczność drobnych zmarszczek

• Rozjaśnianie przebarwień – hamuje syntezę melaniny, czyli barwnika odpowiedzialnego za powstawanie przebarwień.

Przeciwwskazania do stosowania kwasu glikolowego

• uszkodzony naskórek (otwarte rany, zadrapania),
• aktywne infekcje skórne (np. opryszczka),
• aktywne choroby skóry (np. egzema, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, trądzik różowaty w ostrej fazie),
• kuracje dermatologiczne z użyciem doustnych retinoidów (np. izotretynoiny) – w takim przypadku należy skonsultować wybór pielęgnacji z lekarzem prowadzącym leczenie.

Ochrona przeciwsłoneczna po zastosowaniu kwasu glikolowego

Kwas glikolowy uwrażliwia skórę na działanie promieni słonecznych. Złuszczony naskórek jest pozbawiony części swojej naturalnej bariery ochronnej, co czyni go podatnym na powstawanie nowych przebarwień. Dlatego codzienna, wysoka ochrona przeciwsłoneczna (np. SPF 50) jest absolutną koniecznością podczas całej kuracji kwasem glikolowym, niezależnie od pory roku. Szkodliwe promienie docierają do nas nawet w pochmurne dni.

Dzięki temu można skutecznie chronić skórę przed negatywnymi skutkami promieniowania UV i w pełni cieszyć się efektami działania kwasu glikolowego.

Bibliografia

1. U.S. Food and Drug Administration. Alpha Hydroxy Acids (AHAs) [online]. Silver Spring (MD): FDA; 2020 [dostęp 22.08.2025]. Dostępny w Internecie: https://www.fda.gov/cosmetics/cosmetic-ingredients/alpha-hydroxy-acids
2. PubChem. Glycolic acid [Internet]. Bethesda (MD): National Library of Medicine; 2023 [dostęp 22.08.2025]. Dostępny w Internecie: https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Glycolic-acid
3. Bernstein EF, Lee J, Brown DB, Yu R, Van Scott EJ. Glycolic acid treatment increases type I collagen mRNA and hyaluronic acid content of human skin. Journal of the American Academy of Dermatology. 1997;37(6): 101-106. Dostępny w Internecie: https://www.jaad.org/article/S0190-9622(98)70462-0/fulltext
   
4. DermNet NZ. Chemical peels [Internet]. Auckland: New Zealand Dermatological Society Incorporated; 2022 [dostęp 22.08.2025]. Dostępny w Internecie: https://dermnetnz.org/topics/chemical-peels