Opakowania z biomateriałów

Producenci poszukują różnych nowych form opakowań kosmetyków, aby zmniejszać wpływ opakowań na środowisko. Jedno z rozwiązań – choć wciąż wykorzystywane w niewielkiej skali – to stosowanie biomateriałów. Jest to zróżnicowana grupa materiałów o różnym pochodzeniu i właściwościach pod względem recyklowalności i biodegradowalności.

Biotworzywa dzielimy ze względu na pochodzenie i biodegradowalność. Biotworzywa mogą być wyprodukowane zarówno z surowca odnawialnego, jak trzcina cukrowa, ale także syntetycznego, czyli z ropy naftowej. Jak to możliwe? Jest to wprawdzie mało popularne, ale faktycznie można z ropy wytworzyć biodegradowalny plastik (np. PBS, PVOH) i takie materiały również określamy biotworzywami. Jednak główna grupa biotworzyw, to takie, które otrzymujemy z biopolimerów z materiałów naturalnych. I mogą one mieć dwojakie właściwości – ulegać biodegradacji (czyli szybkiemu rozkładowi) oraz zupełnie być na ten rozkład nie podatne, zachowując się jak tradycyjne tworzywa sztuczne, jak polipropyten czy PET, określamy je wtedy nazwą bio-PP, bio- PET. I tu najważniejsze – te ostatnie, możemy segregować jak zwykłe tworzywa sztuczne, do żółtych pojemników i ich wspólny recykling z tradycyjnymi tworzywami jest możliwy.

Biotworzywa z włókien naturalnych, które są biodegradowalne, np. otrzymywane ze skrobi lub celulozy, mają bardzo słabe właściwości barierowe i nie są trwałe – dlatego na razie nie nadają się jako opakowania kosmetyków.

Jak sortować opakowania z biotworzyw?

Najczęściej wykorzystywane do kosmetyków opakowania z biotworzyw (bio-PET, bio-PP, bio-PE) nadają się do recyklingu wraz z innymi tworzywami sztucznymi, nie obniżając jego jakości czy efektywności. Opakowania z bio-PET, bio-HDPE i bio-PP po kosmetykach powinny być wyrzucane do pojemnika żółtego – na plastiki i metale. Nie są one biodegradowalne ani kompostowalne. Są one jednak bardziej „eko” w porównaniu z tradycyjnymi plastikami – bo otrzymywane są ze źródeł odnawialnych.

Biodegradowalne, czy kompostowalne?

Sortowanie opakowań z biotworzyw budzi wiele wątpliwości. Opakowania określone jako biodegradowalne, bez dodatkowych oznaczeń, wrzucamy do pojemnika czarnego na odpady zmieszane. Natomiast KOMPOSTOWALNE cienkie folie, małe opakowania z tym oznaczeniem, możemy wrzucić do pojemnika brązowego. Z czego wynika ta różnica tłumaczymy poniżej.

Trzeba pamiętać, że odpady z brązowych pojemników przetwarzane są w procesie kompostowania przemysłowego – w odpowiednio wysokiej wilgotności, temperaturze wraz z procesem napowietrzania. Jeśli wrzucimy opakowanie biodegradowalne do przydomowego kompostownika –nie rozłoży. Do takich kompostowników domowych nadają się tylko opakowania z wyraźnym oznaczeniem HOME Compostable (ale uwaga – ich czas rozkładu jest zaplanowany na rok!).

Coraz częściej pojawiają się jeszcze inne biotworzywa do produkcji opakowań jak: kasawa, ananas, a nawet fusy po kawie. Są też pomysły na kartony wykonane z grzybów, jak i „plastik” z pancerzy stawonogów (skorupiaków lub owadów). Ich biodegradowalność i sposób sortowania mogą być różne. Już na etapie tworzenia ważne jest, aby ich producenci jasno określili, w jaki sposób takie odpady segregować. Jeśli na opakowaniu podany został sposób postępowania z nim po zużyciu produktu, należy się do niego stosować. Chociażby po to, aby nie utrudniać przetwarzania pozostałych odpadów, które lądują w takim czy innym pojemniku.

Biodegradowalność kontra kompostowalność

Na czym polega biodegradowalność? Oznacza ona łatwe uleganie naturalnemu procesowi rozkładu (czyli biodegradacji). Ten proces zachodzi pod wpływem mikroorganizmów, a potrzeba do niego tlenu, wilgotności i temperatury. A w jego efekcie powstają związki, które naturalnie występują w środowisku, jak woda, dwutlenek węgla oraz sucha masa.

Opakowania kompostowalne to są opakowania biodegradowalne, ale w ściśle określonych parametrach i określonym czasie.  Za kompostowalne uznaje się opakowania, które w 90% ulegają degradacji w ciągu 6 miesięcy. Nieduże opakowania, folie oznakowane jako kompostowalne mogą trafiać do brązowego pojemnika na odpady organiczne (bio). Tylko wówczas poddane będą kompostowaniu. Opakowania określone jako biodegradowalne, bez oznaczeń kompostowalności, nie były poddane specjalnej certyfikacji. Nie ma zatem pewności czy spełniają niezbędne parametry czasu rozkładu wymagane dla opakowań kompostowalnych, wyrzucamy je zatem do pojemników czarnych (ich czas rozkładu może być dłuższy niż opakowań kompostowalnych).

Trzeba też jasno powiedzieć, że dopiero kiedy w Polsce powstanie system zbiórki odpadów biodegradowalnych, wprowadzanie produktów w takich opakowaniach będzie miało realny wpływ na środowisko. W tym momencie wciąż tworzy się w naszym kraju system kompostowni. Podobnie jest zresztą z segregacją innych odpadów. Jako konsumenci powinniśmy już wdrażać system odpowiedniej segregacji także tych kompostowalnych po to, aby się nauczyć, że mają trafić do brązowych pojemników przeznaczonych na bioodpady. Nawet jeśli wyglądają jak zwykły plastik. Pomyłka w segregacji i wrzucenie opakowania biodegradowalnego do pojemnika na tworzywa sztuczne, utrudnia lub uniemożliwia recykling plastiku. Różni się bowiem gęstością, temperaturą przetwarzania i właściwościami. Dlatego zawsze warto czytać oznakowanie na kosmetykach i ich opakowaniach.