Antyperspiranty i dezodoranty

Produkty, które zmniejszają dyskomfort wywołany wydzielaniem potu, to dezodoranty i antyperspiranty. Mechanizm ich działania jest odmienny. Najczęściej aplikuje się je w okolicy pach, choć są także kosmetyki antyperspiracyjne i dezodorujące do stóp. Co warto o nich wiedzieć?

Kosmetyki, które aplikuje się na skórze pod pachami, ograniczają wydzielanie potu lub neutralizują bakterie, które powstają w wyniku jego rozkładu.

Czym są antyperspiranty?

Antyperspirant to produkt, który częściowo ogranicza wydzielanie potu zatykając tymczasowo ujścia gruczołów potowych tylko w miejscu aplikacji. Najczęściej na skórze pod pachami. Ta blokada jest przejściowa i znika wraz ze złuszczającą się warstwą rogową naskórka, a częściowo także w trakcie mycia lub w wyniku silnego spocenia się.

Co zawierają antyperspiranty, żeby chronić przed powstawaniem potu? Składnikami aktywnymi antyperspirantów są zawsze związki glinu lub kompleksy glinowo-cyrkonowe (np. Aluminium Chlorhydrate, Aluminium Zirconium Tetrachlorohydrex Gly).

Antyperspirant działa na przyczynę powstawania potu, bo ogranicza jego wydzielanie. Są też silniejsze wersje antyperspirantów zwane blokerami, które blokują gruczoły potowe na dłużej. Polecane są one osobom cierpiącym z powodu nadpotliwości. Natomiast zarówno zwykłe antyperspiranty jak i blokery stosuje się zgodnie z przeznaczeniem – tylko punktowo. Najczęściej na skórze pod pachami. Jeśli zaś problem pocenia się jest poważniejszy, warto przetestować któryś z zabiegów leczenia nadpotliwości.

Przykładowa receptura Antyperspirantu typu roll-on

Jakie są regulacje prawne dotyczące stosowania związków glinu w antyperspirantach?

Na terenie Unii Europejskiej, w tym w Polsce, antyperspiranty są klasyfikowane jako produkty kosmetyczne i dostępne w różnych punktach sprzedaży. Inne podejście wprowadził np. rząd USA, gdzie antyperspiranty klasyfikuje się jako leki OTC (ang. over the counter). W związku z tym w Stanach są one dostępne wyłącznie w aptekach. Taka klasyfikacja obowiązywała także do niedawna w Kanadzie. Ale pod koniec 2009 roku władze Kanady zmieniły status tych produktów i teraz są one uznawane za kosmetyki, tak jak w Europie.

Związki glinu są zgodnie z przepisami prawa dopuszczone do stosowania we wszystkich produktach i nie podlegają szczególnym regulacjom. Nie jest więc opisany zakres dopuszczalnych stężeń czy warunków stosowania. Regulacjom prawnym podlegają za to kompleksy glinowo-cyrkonowe. W ich przypadku określono dopuszczalne stężenia, skład jakościowy substancji aktywnej, a także zakres stosowania (wyłącznie produkty przeciwpotowe, inne niż wyroby aerozolowe). Przepisy te są wiążące dla wszystkich producentów wprowadzających kosmetyki antyperspiracyjne na rynek UE.

Preparaty ograniczające potliwość i regulujące pracę gruczołów ekrynowych są obiektem różnych mitów i oskarżeń. Jednym z często powielanych mitów na ich temat jest ten, że związki glinu, zwanego aluminium mogą wywołać chorobę Alzheimera.Fakt jest taki, że antyperspiranty to kosmetyki bezpieczne, przebadane na wskroś. Żeby blokować wydzielanie potu przez gruczoły ekrynowe, antyperspirant musi zawierać związki glinu (aluminium), który tworzy na powierzchni skóry żelową warstwę blokującą czasowo wydzielanie potu na skórze pod pachami. Więcej na ten temat przeczytasz w Faktach i Mitach.

Czym jest dezodorant?

Dezodorant to kosmetyk, który zapobiega powstawaniu przykrego zapachu potu, który znajduje się już na powierzchni skóry. Pot ekrynowy jest bezwonny, jednak produkty jego rozkładu mają przykry, nieświeży zapach. Zadaniem dezodorantu jest ten zapach zneutralizować lub zamaskować.

W zależności od użytych składników, mechanizmy działania dezodorantów są różne. Jakie?

• hamują rozwój bakterii, dzięki zawartości składników bakteriostatycznych, np. trikslosanu, etanolu, chlorheksydyny, soli cynku
• maskują nieprzyjemny zapach potu, poprzez zawarte w nich substancje zapachowe,
• zapobiegają rozkładowi potu przez mikroorganizmy – albo poprzez dostarczanie bakteriom alternatywnego „pożywienia”, które pod wpływem metabolizmu bakterii nie wydziela zapachu (np. cytrynian trietylu, chitozan) – albo przez absorpcję składników potu – staje się wówczas niedostępny dla bakterii (np. mikrogąbki, cyklodekstryny),
• hamują procesy utleniania prowadzące do powstawania nieprzyjemnie pachnących związków (antyoksydanty, inhibitory wolnych rodników).

Dezodorant działa na skutek wydzielania potu i jego rozkładu przez bakterie. Oprócz dezodorantów i wspomnianych wcześniej antyperspirantów, na rynku można też spotkać produkty, które określane są jako „dezodoranty antyperspiracyjne”. Na czym polega działanie tych kosmetyków? Łączą aktywność antyperspiracyjną z dezodorującą. Jednak wówczas można o nich raczej mówić, że są antyperspirantami, ograniczają bowiem wydzielanie potu.

Więcej informacji i dezodorantach i antyperspirantach znajdziesz w sekcjach Fakty i mity.