Najważniejsze regulacje

Kosmetyki w UE reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009. Niektóre wymagania dotyczące kosmetyków regulowane są na poziomie krajowym. Drugim aktem prawnym jest więc lokalna Ustawa o produktach kosmetycznych z 4 października 2018 r.

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009. Europejskie prawo nakłada bardzo rygorystyczne wymagania w zakresie bezpieczeństwa kosmetyków, reguluje także skład, oznakowanie, warunki produkcji i obrotu, dokumentację, sposób nadzorowania rynku przez władze. Przepisy kosmetyczne zakazują również testów na zwierzętach (zarówno kosmetyków, jak i ich poszczególnych składników).
2.  Ustawa o produktach kosmetycznych z 4 października 2018 r. W ustawie znajdują się takie regulacje jak: język na opakowaniu produktu, sprawowanie nadzoru nad kosmetykami, organizacja i monitorowanie zgłoszeń działań niepożądanych oraz system i wysokość kar za nieprzestrzeganie przepisów rozporządzenia i ustawy.

Wprowadzenie kosmetyków do sprzedaży

Każdy kosmetyk na rynku UE, który trafia do obrotu musi wcześniej zostać dokładnie przebadany i oceniony pod względem bezpieczeństwa. Musi też posiadać kompletną dokumentację. Przed wprowadzeniem kosmetyku do obrotu producent zobowiązany jest do zgłoszenia danego produktu w europejskim Portalu Notyfikacji Produktów Kosmetycznych (CPNP). Te informacje są przeznaczone dla kompetentnych władz (organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz centrów kontroli zatruć) i mają na celu poinformowanie, że na rynku UE pojawi się nowy kosmetyk.

Bezpieczeństwo kosmetyków

Europejskie prawo nakłada bardzo rygorystyczne wymagania w zakresie bezpieczeństwa kosmetyków. Przed wprowadzeniem do obrotu każdy kosmetyk podlega rygorystycznej ocenie bezpieczeństwa.

Zgodnie z prawem ocenę bezpieczeństwa obowiązkowo wykonuje się dla każdego kosmetyku, który trafia na rynek. Za zapewnienie tej oceny odpowiada osoba odpowiedzialna, ale wykonuje ją specjalista – Safety Assessor.

Więcej informacji na temat bezpieczeństwa produktów kosmetycznych znajdziesz w sekcji Bezpieczeństwo kosmetyków. Zaś o tym, w jaki sposób odbywa się ocena bezpieczeństwa każdego kosmetyku przeczytasz w sekcji Jak się ocenia bezpieczeństwo kosmetyków?

Oznakowanie kosmetyków

To, jakie informacje znajdują się na opakowaniu kosmetyku nie jest przypadkowe. Większość z nich wynika z przepisów prawa – rozporządzenia kosmetycznego i innych aktów prawnych np. ustawa o towarach paczkowanych. W Polsce wszystkie dostępne na rynku kosmetyki powinny być oznakowane w języku polskim. Zestawienie tych poszczególnych elementów oznakowania znajdziesz w sekcji Oznakowanie kosmetyków.

Testy na zwierzętach

Pomimo wielu nagonek na producentów kosmetyków dotyczących testowania całych formuł kosmetycznych lub ich poszczególnych komponentów, w Europie, na terenie całej UE (czyli także Polski) obowiązuje całkowity zakaz testowania kosmetyków na zwierzętach. Co więcej, zakazane jest także testowanie składników kosmetycznych. Nie wolno również sprzedawać kosmetyków, które były w ten sposób badane!

Od kiedy obowiązuje zakaz testowania kosmetyków i składników kosmetycznych na zwierzętach? Kosmetyków – produktów gotowych od września 2004, a składników od 11 września 2009 roku. Natomiast od 11 marca 2013 nie wolno również używać składników, które były przetestowane gdziekolwiek na świecie. Wówczas wszedł w życie całkowity zakaz testowania składników kosmetyków na zwierzętach, niezależnie od dostępności metod alternatywnych całkowicie zastępujących wykorzystanie zwierząt. W 2020 nadal te metody nie są dostępne. Europa pod tym względem na tle reszty świata jest wyjątkowa. W pozostałej części świata badania na zwierzętach wciąż są wymogiem prawnym. Natomiast polski przemysł kosmetyczny, jak i europejski dąży do wprowadzenia globalnego zakazu testowania kosmetyków na zwierzętach (więcej na ten temat przeczytasz w sekcji Kosmetyki a testy na zwierzętach).

Jaki jest sposób nadzoru kosmetyków?

Producenci kosmetyków i same produkty kosmetyczne podlegają Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Kontroluje ona warunki produkcji oraz bezpieczeństwo produktu na każdym etapie wytwarzania. Nadzoruje je także Państwowa Inspekcja Handlowa, która kontroluje produkty znajdujące się w obrocie handlowym lub przeznaczone do wprowadzenia do sprzedaży. Sprawdza ona także oznakowania i ewentualne zafałszowania.

Każdy producent na żądanie organów nadzoru musi udostępnić dokumentację kosmetyku. Jest ona udostępniana na terenie UE pod adresem wskazanym na opakowaniu.

Jeżeli osoba odpowiedzialna, np. producent, wprowadzająca produkt na rynek lub sam produkt nie spełnia wymagań określonych w rozporządzeniu, stosowane są kary pieniężne. Ich wysokość reguluje ustawa o produktach kosmetycznych.

Produkcja kosmetyków nie może się odbywać w sposób przypadkowy lub w warunkach niekontrolowanych. Wszystkie zakłady produkcyjne muszą zgłosić się do wykazu prowadzonego przez Inspekcję Sanitarną i wytwarzać kosmetyki zgodnie z dobrą praktyką produkcji, czyli GMP. To zbiór zasad uzgodnionych przez międzynarodową organizację normalizacyjną (ISO). Służą zapewnieniu jakości w obszarze: produkcji, kontroli jakości oraz magazynowania wraz z wysyłką produktów kosmetycznych.

Prawo a kosmetyki FAQ

O co może zapytać producenta konsument?

Takie informacje mogą się przydać kiedy konsument źle zareaguje na kosmetyk. Łatwiej wówczas będzie znaleźć przyczynę danej nietolerancji.

Kto ponosi odpowiedzialność za zgodność produktu z przepisami prawa i jego bezpieczeństwo?

Kto sprawdza zgodność kosmetyków z prawem?

Podlegają one kontroli ze strony Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Państwowej Inspekcji Handlowej